تناظر صنعت با قوای انسان

• تناظر صنعت با قوای انسان

بر اساس نگرش فیلسوفان اسلامی نظیرملاصدرا هر صنعتی ما به ازاء یکی از قوای انسان است که جهت تامین و تتمیم فعالیت می­کنند. ملاصدرا صنایع ضروری و اساسی را کشاورزی، نساجی و بنایی می­داند و سایر صنایع، خادم، مقدمات یا لواحق این امور هستند. هر یک از این سه حرفه ما به ازای قوای انسان هستند. کشاورزی، جهت تامین غذا، نساجی، جهت تولید لباس و بنایی برای ساختن خانه است. صنعت قابلگی در برابر قوه مولده و طبابت متناظر با قوه دافعه و فعالیت خباز همانند قوه هاضمه است.^[۹] بدین ترتیب بخشی از شعر ملاصدرا در مجموعه اشعار مثنوی او چنین آمده است:

هست عالم جمله، انسان کبیر نفس کلی مستنیر از عقل پیر

اهل صنعت چون قوای خادمه جاذبه یا دافعه، یا هاضمه

هر یکی در کار خود فرزانه اند در مقام گرمی هنگامه اند

پوست در انسان اگر پشمین بدی حاجتش درپوستین کم تر شدی

اهل صنعت ها، سه صنعت می شناس من بگویم با تو هر یک را قیاس

اوّلش برزیگری بهر غذا تا پذیرد روح، قوّت از نما

لیک اگر اسباب علوی بنگری جُز طبیعی نبود این صنعتگری

پس دگر نسّاجی از بهر لباس تا دهد جلد صناعی را اساس

پس دگر بنّا ز بهر مسکنی کز عدو باشد کسان را مأمنی

این سه صنعت اصل صنعت ها بود جمله صنعت ها فرود این رود

هست نهصد پیشه فرع این سه تا دون این باشند اندر هر بها(ملاصدرا، ۱۳۸۲: ۲۶- ۲۷)