فلسفه علوم انسانی
-
بررسی نفی علم دینی از طریق رویکرد حداقلی به دین و نقد آن
سروش قائل به رویکرد حداقلی در دین است. این رویکرد معتقد است دين در عرصههاي گوناگون فقه، اخلاق، عقاید، جامعه و حکومت حداقل امور را بیان کرده و تدبیر این امور را به افراد جامعه واگذار کرده است.(سروش، 1385: 84-112) از نگاه این دیگاه دین صرفاً به امور اخروی میپردازد، از این رو سامان دادن به نظام دنیوی و اجتماعی از عهده دین خارج است و بر این اساس…
بیشتر بخوانید » -
نقد علم دینی از طریق جدایی دانش از ارزش
رابطه دانش و ارزش یکی از موضوعات مرتبط با مسئله علوم انسانی است. تفکیک حوزه دانش و ارزش در غرب از ناحیه کسانی مانند هیوم مطرح شد که بر اساس آن حوزه دانش مربوط به هست ها و واقعیت ها است و حوزه ارزش مربوط به امور اخلاقی، باید ها و نباید ها است. هیوم معتقد به گسست بین دانش و ارزش بود به این معنا که منطقاً ارزش…
بیشتر بخوانید » -
بررسی نفی علم دینی از طریق محال دانستن آن
یکی از مباحثی که منکران علم دینی مطرح می کنند، بحث امتناع علم دینی است. آیا علم دینی ممکن است یا ممتنع؟ اگر تولید علم دینی در هیچ شرایطی ممکن نیست در این صورت تعبیر علم دینی ترکیب پارادکسیکال است. اگر علم دینی امتناع ذاتی ندارد بلکه مخالفان منکر امکان وقوعی آن هستند در این فرض تولید علم دینی ذاتاً محال نیست بلکه مقارن با موانعی است که با…
بیشتر بخوانید » -
ارزیابی دیدگاه نفی تولید علم دینی از طریق فرآیند تکوین علم
سروش جریان تولید علم را، غیر ارادی و مهار نشدنی میداند و معتقد است بر اساس این نگرش سوال از مکتبی بودن و نبودن به نحو دیگری مطرح خواهد شد وقتی معتقد باشیم جریان علم غیر ارادی است این سوال قابل طرح است که آیا میتوان به صورت ارادی علم دینی تولید کرد؟ نحوه تکون علوم، تکون یک نظم خود جوش است؛ نظیر تکون نهادهای دیگر اجتماعی؛ به هیچ…
بیشتر بخوانید » -
نفی علم دینی از طریق تلقی تجربی از علوم انسانی
سروش میگوید، تنها چیزی که در میان فیلسوفان علوم تجربی، مورد اتفاق است این است که معرفت تجربی، معرفتی تجربی است. از این که بگذریم همه چیز مشمول خلاف و نزاع است.(سروش، 1388/ ب: 436) از دیدگاه سروش روش علم، روشی تجربی و عینی است. مراد از عینی بودن، تجربه پذیر و همگانی بودن است به طوری که همگان بتوانند آن را انجام دهند و نتیجه حاصله از آن…
بیشتر بخوانید » -
نقد رویکرد نفی علم دینی از طریق موضوع علوم
سروش برای نقد علم دینی، علم را بر اساس موضوع و روش تعریف میکند و بر اساس هر یک از این موارد به نفی علم دینی میپردازد. از دیدگاه سروش در علومی که موضوع ندارند و به غایت و غرض تعریف می شوند و جنبه ابزاری دارند، علم مکتبی و علم دینی، ممکن است. بنابراین علوم ابزاری امکان دینی بودن آنها به حسب غایت ممکن است.(سروش، 1385: 346- 347 )…
بیشتر بخوانید » -
بررسی دیدگاه نفی علم دینی از طریق تحریف محل نزاع
مخالفان علم دینی تقریرهای مختلفی از محل نزاع دارند. در برخی موارد بر اساس یک تقریر خاص از محل نزاع به انکار علم دینی میپردازند. از دیدگاه دکتر سروش میتوان به جای اسلامی کردن علم از تعبیر دینی کردن علم استفاده کنیم و حتی به تعبیر عامتر، یعنی ایدئولوژیک کردن یا مکتبی کردن علم را میتوانیم بگذاریم.(سروش، 1385: 337-338) سروش در مقاله «راز و ناز علوم انسانی» علم دینی را…
بیشتر بخوانید » -
نفی علم دینی از طریق تمایز علوم به روش
سروش پس از اینکه امکان علم دینی را از طریق موضوع محال میداند، امکان تحقق علم دینی را از طریق روش نیز انکار میکند. از دیدگاه سروش علم قائم به روش است و اگر روش نداشته باشد باقی نخواهد ماند روش ها موافق میل ما نتیجه نمیدهند. روش هیچگاه دینی نمیشود بلکه اثبات دین محتاج روش است.(سروش، 1384: 58) روش علم نیز مانند موضوع علم امری غیر اختیاری است؛ ما…
بیشتر بخوانید » -
نقد رویکرد نفی علم دینی از طریق موضوع علوم
سروش برای نقد علم دینی، علم را بر اساس موضوع و روش تعریف میکند و بر اساس هر یک از این موارد به نفی علم دینی میپردازد. از دیدگاه سروش در علومی که موضوع ندارند و به غایت و غرض تعریف می شوند و جنبه ابزاری دارند، علم مکتبی و علم دینی، ممکن است. بنابراین علوم ابزاری امکان دینی بودن آنها به حسب غایت ممکن است.(سروش، 1385: 346- 347…
بیشتر بخوانید » -
بررسی دیدگاه نفی علم دینی از طریق تحریف محل نزاع
مخالفان علم دینی تقریرهای مختلفی از محل نزاع دارند. در برخی موارد بر اساس یک تقریر خاص از محل نزاع به انکار علم دینی میپردازند. از دیدگاه دکتر سروش می توان به جای اسلامی کردن علم از تعبیر دینی کردن علم استفاده کنیم و حتی به تعبیر عامتر، یعنی ایدئولوژیک کردن یا مکتبی کردن علم را میتوانیم بگذاریم.(سروش، 1385: 337-338) سروش در مقاله «راز و ناز علوم انسانی» علم دینی…
بیشتر بخوانید »
- 1
- 2